Çocuklarda Ayrılık Anksiyetesi ve Bağlanma Modelleri
Ortalama olarak çocuklarda 8 aylıkken başlayan ayrılık anksiyetesi, çocuğun ebeveynine ya da onunla ilgilenen kişiye karşı duyduğu bağımlılıktır. Bu kişilerden ayrılırken stres yaşaması oldukça olağandır ancak zaman içerisinde, çocuk sosyal ortamlara girdikçe ayrılık anksiyetesinin azalması gerekir. Bu problemde çocuk yaşıtlarına göre fazla ve tekrar eden bir anksiyete duymaktadır.
Ayrılık Anksiyetesinde Üç Tür Bağlanma Var!
Güvenli bağlanma, kaygılı bağlanma ve kaçıngan bağlanma olarak üç farklı bağlanma türünden bahsedebileceğimiz çocuklarda ayrılık anksiyetesi, sadece anne babaya karşı değil, çocuktan sorumlu olan bakıcıya da duyulabilir.
Güvenli bağlanmada çocuk bağlı olduğu kişiden ayrılınca huzursuz olur ve bağlandığı kişiyi yeniden gördüğünde neşesi yerine gelir, davranışları olumludur. Bu bağlanma modelinde çocuklar bağlı olduğu kişiye güven duyarlar. Yani o yetişkin bir süre ortamda olmasa bile onun geri döneceği konusunda emindir.
Kaygılı bağlanma durumunun en büyük nedeni annenin istikrarsız davranışları olabilir. Bazen çocuğun ihtiyacını karşılayan anne kimi zaman bu istekleri karşılayamaz. Kaygılı bağlanmada yetişkinden ayrılan çocuk ağlama nöbetleri geçirebilir ve bağlı olduğu yetişkin geri dönse bile sakinleşmeyebilir.
Kaçıngan bağlanma modelinde çocuklar ona bakım veren kişiyi yok sayma eğilimindedir. Bu durum özellikle fiziksel olarak istismar edilmiş ya da duygusal olarak dışlanmış çocuklarda görülür.
Ayrılık Anksiyetesine Sahip Çocuklarda Gözlemlenen Davranışlar
- Ayrılık anksiyetesine sahip olan çocuklar ebeveynlerinin ayrılıp ona geri dönmeyeceği konusunda endişelidir.
- Ebeveynlerini kaybetme konusunda gerçek dışı endişelere sahip olabilir ve kaygı düzeyi yüksektir.
- Kaçırılacağını düşünebilir.
- Ebeveynlerini bir kaza sonucunda kaybedeceğini düşünebilir ya da bir şeylerin onlara zarar vereceği konusunda sürekli kaygılı ve tedirgin olabilir.
- Ebeveynleriyle daha çok vakit geçirmek için okula gitmekten kaçınabilir.
- Evde ebeveyniyle kalmak için okul dışındaki diğer aktivitelere gitmeyi ya da akranlarıyla görüşmeyi ret edebilir.
- Ebeveyninden ayrılma içeriğine sahip kabusları sık sık görebilir.
- Ebeveyniyle olmadığı zaman konsantrasyon sorunları yaşayabilir ve oyun oynarken, ders çalışırken aklı sürekli ebeveyninde olabilir.
- Ebeveyninin işe gitmesinden rahatsızlık hisseder ve onunla olmadığı zaman üzüntülüdür.
Ayrılık Anksiyetesini Azaltmak İçin Ne Yapılabilir?
Ayrılık anksiyetesi tedavisi için uzman psikolog desteği almak önemlidir. Ancak bu süreçte ebeveynlere de danışmanlık verilmesi ve çocuklarına nasıl yaklaşması gerektiği konusunda bilinçlendirilmesi önemlidir. Aileler belirsizlikten kaçınmalı, açıklamalarında somut yaklaşımlar benimsemelidir. Ebeveynlerin çocuğuyla kaliteli zaman geçirmesi de ilişkileri kuvvetlendirmek açısından önemlidir.
