Seçim Yapmakta Neden Zorlanırız?
Hayatımızın çoğu evresinde karşımıza yol ayrımları çıkar, seçenekler çıkar ve bir şekilde seçim yapmamız gerekir. Kimi zaman yola çıktığımızda hangi yoldan gideceğimiz yere ulaşacağımıza karar verirken yaptığımız seçimdir, kimi zaman yemek menüsünden yiyeceğimiz yemeği seçmektir, kimi zaman ise hayatımızın gidişatını, kendimizi hatta ailemizi, yaşadığımız toplumu dahi etkileyecek seçimler yapmak zorunda kalabiliriz.
Peki neden bazılarımız en küçüğünden en büyüğüne karar verirken bu kadar zorlanırlar?
- Acaba risk almaktan kaçınıyor olabilir miyiz? Eğer seçim yaparsam sonuçları yüzünden cezalandırılacağım, dışlanacağım ya da benim seçimim yüzünden her şey mahvolacak gibi bir düşünceye mi sahip oluyoruz farkında olmadan?
Peki erken çocukluk döneminden yetişkinliğimize kadar yaptığımız en küçük seçimlerde dahi ebeveynlerimiz ya da bakımverenlerimiz tarafından azarlanma, dalga geçilme, yetersiz hissettirilme, seçimlerimizin dikkate alınmaması ya da yaptığımız seçimlerin sonuçları hakkında felaket senaryoları oluşturma davranışlarına mı maruz kaldık? Bu sebeplerden dolayı risk almaktan çekiniyor ve ‘’fark etmez’’ insanına mı dönüştük?
- Bazen de en doğrusunu, en mükemmeliyetini isteyen tarafımızla, pişman olmaktan korkan tarafımızla seçim yapmaya çekinebiliriz. Ancak bazı zamanlarda en doğrusu mu yoksa koşullar içinde en uygununu mu seçmemiz gerekir diye düşünmekte fayda vardır. O an ki yaşam koşullarımız içinde en mükemmelini değil de en uygununu seçmek en doğrusudur çünkü o an mükemmel bir seçim olmasa da en uygunu olan bu seçimden tatmin olacağız ve her seçimin olumlu ve olumsuz sonuçları olabileceğini de unutmayacağız.
- Bazı zamanlarda da özellikle gündelik işlerimizde kararlar alırken sonuçları üzerinde çok fazla düşünmeden o anki hislerimizle ve düşüncelerimizle hareket etmek sonuçları iyi de kötü de olsa kabul edişimizi daha da hızlandırır. ‘’O an bir karar vermem gerekiyordu ben de bunu seçtim, yapabileceğim bir şey yok.’’ düşüncesine daha yatkın bir hale geliriz.
Kararsız kaldığımızda hangi sorular daha aydınlatıcı olabilir?
- Seçim yaparsam neyi kaybetmekten korkuyorum?
- Hangi seçenek bana daha yakın geliyor?
- İki seçeneğin de benim için faydaları ve zararları nelerdir? Peki hangi seçeneğin zararlarını daha rahat tolere edebilirim?
- Yanlış bir karar verirsem sonuçlarıyla baş edebilmek beni neden zorluyor?
Özgürce seçimler yapabildiğimiz günlere…
Uzm. Klinik Psk. Damla SOYLU
