Alkol ve Madde Bağımlığında İyileşme Süreci ve Dönemleri

Bağımlılığın kronik bir beyin hastalığı olduğunu ve tamamen tedavi edilemediğini daha önceki yazılarımda vurgulamıştım. Bu vurgu hastaları ve hasta yakınlarını umutsuzluğa sürükleyen bir bilgi gibi gözükse de uzun vadede hastalıkla daha iyi baş edebilmek için tam aksine bilinmesi ve kabullenilmesi gereken temel bilgilerdendir. Çünkü bağımlı kişi kullandığı maddeyi bırakmış olsa bile hastalığı devam etmektedir. Kişi hala bağımlı olsa da o artık madde kullanmayan ayık, sağlıklı bir bağımlıdır.
Bu bilgilere ek olarak daha iyimser bir diğer bilgiden bahsedecek olursak; bu hastalık tamamen tedavi edilemese de doğru ilaç tedavisi, psikososyal destek ve doğru yaşam düzenlemeleriyle kontrol altına alınıp düzelebilir. Bu düzelme sürecinde ise iyileşme dönemleri herkeste birebir aynı şekilde yaşanmasa da klinik gözlemler, hastaların birçoğunun belli zaman dilimlerinde aşağıda yer alan benzer iyileşme dönemlerden geçtiğini göstermektedir.

Bağımlılıkta İyileşme Dönemleri:

1) Yoksunluk Dönemi : ( 0-1 AY)
Bu dönem kişinin alkol veya maddeyi bıraktığı ilk zamanlardır. Madde kullanımının bırakılması sebebiyle ilk haftalarda fiziksel ve ruhsal yoksunluk belirtileri ortaya çıkmaktadır. Bu yoksunluk belirtilerinin türü ve şiddeti kişinin kullandığı maddeye göre değişiklik gösterebilmekle birlikte hastalar için oldukça zor dönemlerden biridir. Hastalar bu dönemde fiziksel ve ruhsal olarak ani yükselmeler ve düşüşler yaşayabilirler. Ancak özellikle ilaç tedavisinin de desteğiyle zaman içerisinde yoksunluk belirtileri azalmaya ve yok olmaya başlar.

2) Erken İyileşme (Balayı) Dönemi : (1-3 AY)
Kişinin yoksunluk belirtilerinden kurtulup madde isteğinin oldukça azaldığı hatta hiç istek duymadığı bir dönemdir. Kişi bu dönemde çok erken olmasına rağmen tamamen iyileştiğine, eskisinden çok daha iyi olduğuna, hastalığı yendiğine inanarak rehavete kapılabilir. Bu da alması gereken önlemleri almamasına, dikkat etmesi gereken detayları önemsememesine sebebiyet verebilir. Tüm bunlara ek olarak yorgunluk, halsizlik ve depresyon da bu döneme eşlik edebilir.

3) Uzamış İyileşme Dönemi : ( 3-6 AY)
Yaşamının ve vaktinin çoğunu alkol ve madde kullanımıyla geçiren kişi kullanımı bıraktıktan bir süre sonra ne yapacağını bilememe, keyifsizlik, hayattan zevk alamama, boşluk hissi gibi hisleri yaşayabilir. Kişi bu evrede özdenetimin ve sorumluluklarının daha az olduğu madde kullandığı dönemlere özlem duyulabilir. Bu ve bunun gibi kaymaya sebep olabilecek tuzak düşüncelerin bolca olduğu bu evrede kişinin destek almaya devam etmesi, mümkünse bu duyguları yaşayanın sadece kendisinin olmadığını hissedebileceği grup terapisi uygulamalarına katılması oldukça onarıcı olacaktır.

4) Yeniden Yapılanma Dönemi: (6 Ay,1 Yıl Sonrası)
Eğer kişi önceki iyileşme dönemlerinden geçip bu evreye ulaşabildiyse bu evrede yaşamını yeniden inşa etmeye başlar. Yeni arkadaşlıklar, yeni hobiler ve zevkler edinir. Bir işe girebilir. Yaşadığı yeri değiştirip daha güvenli bir yere taşınabilir. Kısacası bu evre hastanın ona iyi gelen şeyleri fark ettiği ve yeni bir hayat tarzı oluşturmaya çalıştığı evredir.

Bu yazımda sizlere bağımlı bir hastanın hangi iyileşme evrelerinden geçtiğini açıklamaya çalıştım. Yukarıda bahsettiğim evreler ve evrelerin süreleri kişiden kişiye farklılıklar gösterebilse de temelde birçok hasta sırasıyla benzer evrelerden geçmektedir. Henüz yoksunluk evresinde olan bir bağımlıdan yaşamını yeniden inşa etmesini beklersek bu çok da gerçekçi olmayacaktır. Bu sebeple bağımlılıkta da iyileşmenin evrelerinin olduğunu bilmek hem hastalar, hem yakınları, hem de uzmanlar için faydalı olacaktır.

Uzm. Klinik Psikolog Hasan Akalın