Özgül Fobiyle Nasıl Başa Çıkarım?

Belirli bir durumdan ya da nesneden aşırı derecede korku duyma ya da kaçınma durumu özgül fobi olarak adlandırılır. Her bireyin belirli nesnelere ya da durumlara karşı korkusu olabilir ancak bunun fobi olarak ayrımını yapabilmek için korkunun bireyin gündelik hayatına etkisine bakmak gerekir.

Özgül fobide kişi duyduğu korkudan rahatsızlık duyar ve bu durum gündelik hayatını aksatacak boyutlara gelebilir. Toplumda sıklıkla görülen özgül fobiler erkeklere kıyasla kadınlarda daha sık görülen bir sorundur. Yapılan araştırmalara göre genelde 16 yaşında başlayan bu fobiler ilerleyen yaşlarda da ortaya çıkabilir. Özgül fobiye sahip olan bireylerin çoğu bu problem için uzman desteği almaz.

Özgül Fobi Tipleri ve Belirtileri

Hayvan Tipi: Hayvanların ve böceklerin başlattığı özgül fobilerdir.

Durumsal Tip: Belirli durumlarda belirti gösteren durumsal tip özgül fobiler genelde kapalı yer, araba, uçak ya da asansör gibi alanlarda ortaya çıkar.

Doğal Çevre Tipi: Fırtına, gök gürültüsü gibi doğal etkenler ya da karanlık gibi durumlar nedeniyle oluşan korkulardır.

Kan-Enjeksiyon-Yara Tipi: Tıbbi işlemlerde ortaya çıkan bu korku kan görmek, iğne yapılması gibi durumlarda başlar. Diğer fobilerden farkı bayılmanın görülebilmesidir.

Diğer: Yukarıda yer alan tiplere girmeyen özgül fobilerdir. Hastalık korkuları, palyaço korkusu, yutkunma gibi tamamen öznel örnekler sayılabilir.

Özgül fobiye sahip olan bireyler olabilecekleri gerçekte varolan ihtimallerden daha kötü olarak canlandırma eğilimindedir. Tehlikeyi gerçekte olduğundan daha büyük algılamak da özgül fobi belirtileri arasındadır. Bu fobiye sahip olan bireyler başa çıkma becerilerini küçümser ve korktukları durum ya da nesneyle başa çıkamayacağını düşünür.

Özgül fobiye neden olan durum ya da nesneyle karşılaşan bireyde terleme, nefes darlığı, titreme, çarpıntı, ağız kuruluğu ve yutkunma güçlüğü gibi fiziksel belirtiler görülebilir. Tansiyon düşüklüğü, bayılma, bulanık görme ve bilinç kaybı gibi durumlar da yaşanabilir.

Diğer kaygı bozukluklarına kıyasla tedavisi daha kolay olan özgül fobiler için verimli tedavi yöntemleri mevcuttur. Bireyin korku duyduğu nesne ve durumla ilgili akılcı olmayan bilişlerin ortaya çıkartılması ve daha uyumlu bilişlerle değiştirilmesi genellikle uygulanan tedavi yöntemleri arasındadır. Bilişsel davranışçı psikoterapiler de özgül fobi tedavisi için kullanılabilir.